Diện tích: Việt Nam hiện có khoảng 640.000 – 680.000 ha trồng cà phê, chiếm hơn 90% diện tích tập trung ở khu vực Tây Nguyên (Lâm Đồng, Đắk Lắk, Gia Lai, Đắk Nông, Kon Tum).
Sản lượng: Trung bình mỗi năm, Việt Nam sản xuất từ 1,6 – 1,9 triệu tấn cà phê nhân (thô), đứng thứ hai thế giới (sau Brazil) và đứng đầu thế giới về xuất khẩu Robusta.
Tây Nguyên: Chiếm đến 80-90% sản lượng cà phê cả nước. Đăk Lăk là tỉnh có sản lượng lớn nhất.
Miền núi phía Bắc: Điện Biên, Sơn La – chủ yếu là Arabica.
Miền Nam & Đông Nam Bộ: Cầu Đất (Lâm Đồng) nổi tiếng với Arabica chất lượng cao.
Robusta (Cà phê vối): Chiếm khoảng 93-95% tổng diện tích. Phù hợp khí hậu Tây Nguyên, năng suất cao, vị đậm mạnh.
Arabica (Cà phê chè): Chiếm khoảng 5-7%, trồng ở độ cao trên 1.000m như Cầu Đất (Lâm Đồng), Sơn La, Quảng Trị... Vị thanh, hương thơm quyến rũ.
Liberica (cà phê mít): Hiếm, thường chỉ tồn tại trong các dự án bảo tồn hoặc farm truyền thống.
Tiêu dùng cà phê trong nước đang gia tăng, hiện khoảng 10-15% tổng sản lượng, tương đương trên 180.000 tấn/năm.
Thị trường nội địa phát triển mạnh với hàng loạt chuỗi quán cà phê, thương hiệu rang xay, cà phê đặc sản, cà phê pha máy...
Sản lượng xuất khẩu: Hơn 90% sản lượng cà phê được xuất khẩu đến hơn 80 quốc gia.
Giá trị: Năm 2023, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 4 tỷ USD, trong đó Robusta chiếm hơn 70% giá trị.
Thị trường chính: EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga…
Các doanh nghiệp xuất khẩu lớn: Vinacafé, Intimex, Simexco, Tín Nghĩa...
Điều kiện tự nhiên ưu đãi: Đất đỏ bazan màu mỡ, độ cao phù hợp, khí hậu rõ rệt giữa mùa mưa và mùa khô – lý tưởng cho cà phê.
Nguồn nhân công dồi dào: Kỹ năng canh tác cà phê đã hình thành theo truyền thống.
Uy tín quốc tế: Việt Nam được biết đến là “cường quốc cà phê Robusta” của thế giới.
Phụ thuộc Robusta: Tỷ trọng Arabica thấp, khó mở rộng thị trường cà phê đặc sản.
Biến đổi khí hậu: Gây áp lực lên sản lượng và chất lượng, đặc biệt tại các vùng trồng thấp.
Giá cả bấp bênh: Phụ thuộc thị trường thế giới, người nông dân dễ bị tổn thương.
Hạn chế trong chế biến sâu: Chủ yếu xuất thô, giá trị gia tăng thấp, thiếu thương hiệu mạnh.
Canh tác lạc hậu: Vẫn còn nặng về hóa học, thiếu mô hình nông nghiệp tuần hoàn – sinh thái – hữu cơ.
Tăng cường chế biến sâu và xây dựng thương hiệu cà phê đặc sản.
Chuyển đổi sang canh tác bền vững, hữu cơ, tuần hoàn, giảm tác động môi trường.
Ứng dụng công nghệ (Blockchain, AI, tự động hóa...) vào chuỗi cung ứng và truy xuất nguồn gốc.
Phát triển hợp tác xã và mô hình liên kết chuỗi giá trị giữa nông dân – doanh nghiệp – người tiêu dùng.
Tăng cường tiêu thụ nội địa với những mô hình quán cà phê bản địa, văn hóa cà phê gắn với bản sắc Việt.