Bài 2: Tỉnh thức với chính mình – Cánh cửa mở về nội tâm

“Muốn hiểu thế giới, trước hết phải hiểu chính mình.”

– Thiền ngữ

1. Vô minh lớn nhất là không thấy chính mình

Chúng ta dành phần lớn cuộc đời để tìm hiểu về thế giới bên ngoài: công việc, tài chính, danh tiếng, người khác nghĩ gì về mình... nhưng lại rất ít khi quay vào để hỏi: "Tôi thật sự là ai?"

Sự lãng quên bản thân ấy không phải là tạm thời, mà là trạng thái sống mặc định của phần lớn con người.
Ta sống như chiếc lá bị cuốn theo gió – buồn thì khóc, vui thì cười, ai nói thương thì tin, ai bỏ rơi thì sụp đổ.

Tỉnh thức với chính mình chính là bước đầu tiên để thức tỉnh khỏi cơn mê đó.

2. Nhìn vào bên trong không phải để phán xét – mà để hiểu

Quay về bên trong không phải để tìm lỗi, cũng không phải để chạy trốn – mà để hiểu rõ bản chất của mọi hiện tượng sinh khởi trong tâm.

Khi giận, ta thường đổ lỗi: "Vì người kia xúc phạm tôi."
Nhưng khi tỉnh thức, ta hỏi:

"Cơn giận đang nói gì với mình?"
"Nó từ đâu đến? Nó muốn được nhìn nhận điều gì?"

Tỉnh thức không dập tắt cảm xúc, mà chiếu sáng nó bằng sự hiện diện từ bi.

Giống như một người mẹ ôm đứa con đang khóc – không la mắng, không bỏ mặc – chỉ đơn giản là có mặt và hiểu.

3. Tỉnh thức là gặp lại chính mình sau bao năm xa cách

Sâu trong mỗi chúng ta có một vùng đất thẳm sâu, trong lành, yên tĩnh – nơi không bị tổn thương bởi quá khứ, không bị dính mắc vào hình tướng hay vai diễn.

Vùng đất ấy không cần cố gắng mới có, vì nó chính là bản thể đích thực của ta – bổn tâm thuần tịnh, bất sinh bất diệt.
Khi ta tỉnh thức với chính mình, ta trở về quê nhà – nơi không ai có thể tước đoạt.

Tỉnh thức không phải là “thay đổi con người cũ”,
mà là thấy ra và buông bỏ những gì không phải là mình.

4. Cánh cửa mở ra từ sự im lặng

Trong một thế giới đầy tiếng ồn – để tỉnh thức với chính mình, ta cần có can đảm để ngồi xuống, im lặng, và lắng nghe.

• Lắng nghe những âm vang trong thân thể: sự mệt mỏi, căng thẳng, rung động...
• Lắng nghe những suy nghĩ đang trôi qua như mây trời...
• Lắng nghe những khát khao đang âm ỉ: được thương, được công nhận, được là ai đó...

Và rồi, khi tiếng vọng ấy lắng xuống – một sự tĩnh lặng thuần khiết hiện ra. Không tên, không tuổi, không hình dáng.
Đó chính là ta – không thêm, không bớt.

5. Thực tập: Trở về với chính mình

“Không ai có thể sống thay ta. Không ai có thể tỉnh thức thay ta.”
— Bếp Thiền

Dưới đây là vài thực tập nhỏ để mở cánh cửa vào bên trong: