Công Việc Chăm Sóc Cây Cà Phê Của Nông Dân Cả Một Vụ Mùa
I. Giai đoạn sau thu hoạch (tháng 11 - tháng 12)
1. Cắt tỉa cành, tạo tán
- Loại bỏ cành khô, cành sâu bệnh, cành vô hiệu, cành mọc sát đất; giữ lại cành quả khỏe. Vết cắt phải ngọt, sát thân để tránh nhiễm bệnh .
- Tạo hình tán cân đối giúp ánh sáng phân bố đều, kích thích phân hóa mầm hoa .
2. Dọn vườn, rửa vườn
- Thu gom tàn dư lá, cành bệnh; phun thuốc phòng nấm (VD: hỗn hợp đồng đỏ) để diệt mầm bệnh rỉ sắt, nấm hồng .
3. Bón phân phục hồi
- Ưu tiên phân hữu cơ (10-15kg/gốc) kết hợp Trichoderma để cải tạo đất. Bổ sung phân NPK tỷ lệ đạm cao (20-10-10) hoặc SA + kali, giúp cây phục hồi rễ .
II. Giai đoạn phân hóa mầm hoa - ra hoa (tháng 1 - tháng 3)
1. Quản lý nước tưới đợt đầu
- Tưới đẫm lần 1 khi mầm hoa chuyển sang dạng "mỏ sẻ" (thường tháng 1-2), lượng nước 400-500 lít/gốc. Tưới lần 2 sau 25-30 ngày để hoa nở đồng loạt .
2. Bón phân kích hoa
- Tăng cường lân và kali (NPK 10-50-10) qua rễ hoặc phun lân đỏ + magie-kẽm qua lá, giảm rụng hoa .
3. Phòng bệnh đặc thù
- Phun thuốc trị rệp sáp, bọ xít; ngừa nấm hồng bằng Copper Oxychloride .
III. Giai đoạn đậu trái non - phát triển trái (tháng 4 - tháng 8)
1. Bón phân nuôi trái
- Tăng kali (NPK 16-8-16) chia 3 đợt: tháng 4, 6, 8. Kết hợp phân vi lượng Bo, Kẽm để hạn chế rụng trái .
2. Tủ gốc giữ ẩm
- Phủ rơm/rạ dày 10-15cm quanh gốc, cách thân 20cm để giảm bốc hơi nước mùa khô .
3. Phòng bệnh tích cực
- Theo dõi sâu đục thân, rệp; phun thuốc gốc sinh học (Neem oil) khi phát hiện bệnh đốm mắt cua, rỉ sắt .
IV. Giai đoạn chín trái - thu hoạch (tháng 9 - tháng 12)
1. Thu hoạch chọn lọc
- Hái nhiều đợt, chỉ thu trái chín đỏ (với Arabica) hoặc vàng (Robusta). Tránh làm gãy cành .
2. Xử lý sau thu hoạch
- Phân loại trái ngay tại vườn; ủ men vi sinh nếu chế biến ướt .
3. Bảo vệ đất cuối vụ
- Trồng cây họ đậu xen giữa hàng cà phê để cố định đạm, chống xói mòn .
- Tổng hợp chu kỳ chăm sóc theo tháng
Thời gian | Công việc chính | Mục tiêu |
|------------------|------------------------------------------|--------------------------------------|
| Tháng 11-12 | Cắt tỉa cành, bón phân hữu cơ | Phục hồi cây, dưỡng đất |
| Tháng 1-3 | Tưới nước đợt 1-2, bón phân kích hoa | Ra hoa đồng loạt, đậu trái cao |
| Tháng 4-8 | Bón phân NPK cân đối, tủ gốc, phòng bệnh | Nuôi trái lớn, giảm rụng |
| Tháng 9-12 | Thu hái chín, trồng cây che phủ đất | Bảo vệ tán cây, duy trì độ màu mỡ |
- Kết luận
Việc chăm sóc cà phê đòi hỏi sự nhất quán từ khâu tái tạo đất (hữu cơ hóa), kiểm soát nước (tưới tiết kiệm), đến quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) . Áp dụng đúng lịch trình giúp giảm 30-40% chi phí phân bón hóa học, tăng chất lượng nhân và hạn chế suy kiệt đất - yếu tố then chốt cho phát triển bền vững ngành cà phê Việt.
